Kerk saai? Het Koninkrijk is uitdagend!

Twee predikanten, Paul Visser (Amsterdam) en Kees van Ekris (Zeist) zien veel kerkgangers ten prooi vallen aan innerlijke secularisatie. In het ND riepen ze op tot een grondige bezinning.

Het artikel van Visser (ND 23 september) herken ik grotendeels: zijn we eerlijk en echt, mag geloof nog bevochten en gelouterd geloof zijn? Bij het artikel van Van Ekris, over vermoeidheid en verveling in de kerk (ND 24 september), overvalt me inderdaad een grote vermoeidheid. Maar vooral ook: een triest gevoel.

Waar is de navolging van Jezus in zijn verhaal?

Vandaag in het Nederlands Dagblad een artikel dat ik schreef als reactie. Ook hier te lezen.

Natuurlijk is het waar wat Van Ekris schrijft: hele volksstammen zitten vermoeid en verveeld in de kerk, en waar sommigen gewoontegetrouw in de banken blijven schuiven (gewoonte geeft ook houvast), trekken anderen de conclusie dat ze hun tijd beter kunnen besteden. “Church is boring”, schreef migrantenvoorganger Moses Alagbe vorig jaar in een uiterst lezenswaardig boekje onder dezelfde titel.

De levende Heer in ons midden

Ik ben blij dat Van Ekris aandacht vraagt voor de ‘sleetsheid van het geestelijke leven’. En hij geeft een serieuze aanzet om die crisis te analyseren. Maar triestheid overvalt me als ik lees wat zijn ‘oplossing’ is: we moeten beginnen met ‘reformatorische zelfkritiek’ en het ‘leerstuk’ van de uitverkiezing herontdekken.

Ik begrijp - denk ik - best wat hij bedoelt, maar de vraag dringt zich op: waar is Jezus in dit hele verhaal? En dan niet alleen de Jezus uit een boek waaruit we lezen (en waar we dan diepzinnig op reflecteren), maar de Jezus die de levende Heer in ons midden is (Jozua 3: 10; 1 Korintiërs 14: 25)? De Jezus die de werken van het Koninkrijk ‘begonnen is te doen’ toen hij op aarde rondliep, en vervolgens die werken blééf doen door zijn volgelingen heen (zie Lucas’ woorden aan het begin van Handelingen), tot op de dag van vandaag.

Natuurlijk moeten we beter preken en onze liturgieën updaten, maar Van Ekris heeft gelijk: de verveling zit veel dieper (ik groeide op in een tamelijk hippe SoW-gemeente met muziekband & theater in de diensten, geloof me, dat helpt maar heel eventjes). Maar ‘reformatorische zelfkritiek’ en een leerstuk?

Hij citeert zelf de filosoof Awee Prins over verveling als ‘verlies van een bezield verband, verlies van een besef van oorsprong en bestemming.’ Komt dat niet veel meer in de buurt? 

Wij zijn volop betrokken in de komst van het Koninkrijk van God. In een verhaal dat een beslissende wending nam toen Jezus zei ‘Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan’ (Lucas 4: 21), en dat zich nog stééds aan het ontvouwen is in de wereld totdat Jezus terugkomt.

Als we dat beseffen, hoe kunnen we dan nog verveeld zijn? Als we gaan leven als navolgers van Jezus, en hij de levende Heer in ons midden is, hoe kan kerk-zijn dan ooit saai of sleets zijn?

Lééf het leven

Práát er misschien wat minder over binnen de muren van de kerk, en ga het leven waarvoor Jezus je uitnodigt daadwerkelijk léven. Hij zendt ons uit en geeft ons daartoe de Geest (Johannes 20: 21 – 22). Verkondig de komst van Gods Koninkrijk in de kracht van die Geest – breng aan armen het goede nieuws, aan gevangenen hun vrijlating, geef aan onderdrukten hun vrijheid terug, genees de zieken, werp demonen uit (Lucas 4: 18 – 19)!

Dat kan pittig zijn, uitdagend, het kan je veel kosten, maar het zal nooit ‘saai’ zijn.

Dan zal je vervolgens naar de christelijke samenkomsten komen met brandende vragen: 'Ik heb nou iets meegemaakt, moet je horen!', 'Ik heb nou iets meegemaakt, leg me uit wat God ons daarover leert!'

Dan worden samenkomsten plekken van getuigenissen over de dingen die God de afgelopen week deed in de levens van mensen. En plekken waar we concreet toegerust en bekrachtigd willen worden om de woorden te spreken en de werken te doen. En waar we God prijzen om wie Hij is en danken voor wat Hij die week deed.

Kerkmensen zijn vaak als rijschoolleerlingen die week in week uit in een lokaaltje zitten, waar ze verteld wordt over een auto die ooit rondreed, en hoe dat dan ging. Tijd om te gaan rijden, ook al kun je er nog niks van - Jezus is je rij-instructeur, zó leer je het.

Ronald Westerbeek is systematisch theoloog en stafwerker Theologie en toerusting van New Wine Nederland.