Doop door onderdompeling

In een theologische handreiking aan predikanten en kerkenraden in de PKN, pleiten VU-hoogleraren Kees van der Kooi en Gijsbert van den Brink voor de doop door onderdompeling. Dat de onderdompeling is vervangen door besprenkeling, vinden ze een “historische misser”. In kerkgebouwen zou daarom voortaan een doopbad moeten worden ingebouwd. In ICF Amersfoort (GKv/CGK) dopen we inderdaad door onderdompeling – zowel zuigelingen als nieuwe gelovigen. En in ons nieuwe kerkgebouw hebben we een doopbad gebouwd.

De doop is een heftig gebeuren, benadrukken Van der Kooi en Van den Brink: God redt “door de dood heen” (p. 12), het “gaat er stevig aan toe” (p.18). Het waterdoop-ritueel verwijst naar het watergraf, naar “deelname aan de geschiedenis van Jezus Christus, naar kruis en opstanding”, ofwel: naar sterven en weer opgericht worden. “Het klassieke doopgebed plaatst de dopeling in het drama van de zondvloed en de redding van Noach en de zijnen, van ontsnapping uit het slavenhuis Egypte en de doortocht door de Schelfzee. Al deze beelden spreken van een redding – ternauwernood.”

Daarom werd de dopeling in de vroege kerk helemaal ondergedompeld. De latere doop door besprenkeling gaat historisch terug op de doop van ernstig zieken, van mensen die op hun sterfbed de doop nog wilden ontvangen en niet meer in staat waren het doopbad in te gaan. Maar de besprenkeling is goed beschouwd te schamel om uitdrukking te geven aan de radicaliteit van de doop, vinden Van der Kooi en Van den Brink.

ICF Amersfoort

In ICF Amersfoort hebben we er (in goed overleg met onze opdrachtgevende kerken) van meet af aan voor gekozen om te dopen door onderdompeling – of het nu gaat om nieuwe gelovigen of om kinderen van gelovige ouders. Op zich niets bijzonders: het traditionele gereformeerde doopformulier spreekt immers in één adem van “de doop door besprenkeling of onderdompeling”. Maar het ritueel van onderdompeling geeft wat ons betreft inderdaad krachtiger uitdrukking aan de radicaliteit van de doop. In onze bezinning hierop maakten we gebruik van een eerder adviesrapport binnen de PKN, over doop, doopgedachtenis en doopvernieuwing (2008), en grepen we terug op een pleidooi van gereformeerd-vrijgemaakt theoloog Erik de Boer (TU Kampen en VU) voor zuigelingendoop door onderdompeling. Hij schreef dit in De Reformatie (de tekst van het artikel is hier te vinden).

Overigens hebben we de afgelopen vijf jaar slechts vier baby’s gedoopt en bijna dertig nieuwe gelovigen – allemaal door onderdompeling. De geloofsdoop van deze nieuwe gelovigen heeft ons des te meer doordrongen van de diepe betekenis en radicaliteit van de doop, óók voor kinderen van gelovige ouders. Het is geweldig om mee te maken hoe mensen tot geloof komen en dan gedoopt mogen worden. Het heeft ons ook doen beseffen wat een immens voorrecht het is om geboren te mogen worden in een christelijk gezin en te mogen opgroeien in het midden van de christelijke gemeente, opgenomen in Gods genadeverbond.

Zie: www.icfamersfoort.nl