Laatst sprak ik een jongen van zeventien die was gestopt met
belijdeniscatechisatie omdat hij vond dat de predikant zijn vragen over
wetenschap en evolutie “volstrekt niet serieus” nam. “De dominee zegt dat hij de
hele discussie rond evolutie zelf ook ingewikkeld vindt, maar dat we toch maar
gewoon moeten geloven wat in de Bijbel staat, namelijk dat de aarde in zes
dagen is geschapen. Verder moet ik er maar niet te veel over nadenken, zegt hij, want dat brengt me maar aan het twijfelen.
Kom op, zeg! Als ik christen wil zijn, moet ik dus stoppen met nadenken?!”
Hij is niet de enige jongere die afhaakt omdat hij in de knoop raakt
met vragen rond geloof en wetenschap en in zijn kerk met een kluitje in het
riet wordt gestuurd. En niet alleen jongeren haken af. Vorig jaar schreef ik al
eens over de dertigers en veertigers die hun twijfel met me deelden (zie:
Evolutie en geloofstwijfel, De Reformatie, 17 oktober 2014). “Dat ik mijn
geloof kwijtraakte is een proces van jaren geweest,” vertelde een veertiger die
opgroeide in de vrijgemaakte kerk, “maar de eerste twijfel werd gezaaid doordat
ze in de kerk bleven volhouden dat evolutie onzin was, terwijl de
wetenschappelijke bewijzen inmiddels onontkoombaar zijn. Ik dacht:
Als predikanten zo slecht nadenken, waarom zou ik ze dan geloven? En als het
christelijk geloof op dit punt strijdig is met de werkelijkheid, waarom zou de
rest dan wel kloppen? Toen ik na jaren concludeerde dat ik geen christen ben,
voelde dat als een enorme bevrijding. Eindelijk hoefde ik me niet meer in
allerlei bochten te wringen om een geloof te verdedigen dat overduidelijk in
strijd was met wetenschappelijke feiten.”
Grote vragen
Onlangs verscheen het boekje Check it out! van wetenschapsjournalist
René Fransen, over “6 grote vragen voor hart en hoofd”. Het boekje biedt uitstekend
cursusmateriaal voor kringleiders van jongerengroepen, om in zes bijeenkomsten eerlijk
in te gaan op vragen die vanuit de wetenschap afkomen op christelijke jongeren.
Het zal je niet verbazen dat ik dit boek van harte aanbeveel. Sterker nog, wat
mij betreft gaat elke kerk hiermee aan de slag.
René Fransen, zelf gepromoveerd bioloog, trekt de bezinning breder dan alleen
maar “evolutie”. De Bijbel is een enorm dik boek, maar toch staat er een
heleboel niet in, constateert hij in de inleiding. Vooral als het gaat om
moderne ontdekkingen is het soms lastig om de Bijbel als leidraad te gebruiken –
je vindt immers geen directe informatie over kernfysica, astronomie of
orgaandonatie, om maar eens wat te noemen. Maar het is te makkelijk om de
Bijbel dan maar niet te gebruiken, vindt Fransen, want de Bijbel leert ons wel
degelijk principes die we kunnen toepassen op alle aspecten van ons leven. Maar
hoe ga je dan om met vragen waarvoor de moderne wetenschap ons stelt? Precies
daarbij wil dit cursusmateriaal helpen. Dit gebeurt aan de hand van zes van die
lastige onderwerpen:
- Wat is onze plek in het heelal? De Bijbel leert dat de mens “bijna als een god” is gemaakt, maar volgens de wetenschap leven we op een onbeduidende planeet in een van de miljoenen sterrenstelsels die er zijn.
- Hoe betrouwbaar is wetenschap en hoe verhouden wetenschap en je persoonlijke geloof zich met elkaar? Kun je wetenschappelijk bewijzen of God wel of niet bestaat?
- Hoe zit het eigenlijk met orgaandonatie? Kun je “onderdelen” van je lijf weggeven als je gelooft dat jouw lichaam van God is?
- Hoe betrouwbaar is de Bijbel? En: Wanneer we Bijbelteksten lezen, moeten we die interpreteren. Maar hoe doe je dat?
- Hoe is de schepping gegaan? In zes dagen van 24 uur, of via een evolutionair proces van miljoenen jaren? Hoe lees je Genesis dan?
- Zijn wij ons brein, zoals een hersenwetenschapper als Dick Swaab zegt? Wie ben je dan, en heb je wel een vrije wil?
Zelf nadenken
Een geweldig winstpunt van dit cursusmateriaal
is dat duidelijk wordt dat je als christen niet voor de keuze staat om óf de
Bijbel te geloven óf “de wetenschap” – voor wie de Bijbel echt serieus neemt,
ligt het een stuk genuanceerder dan dat. Bijzonder sterk is dat het cursusmateriaal
geen kant-en-klare antwoorden geeft, maar vooral aanzet tot zelf nadenken. De
hele opzet is daarop gericht, met creatieve verwerkingsvormen en veel ruimte
voor onderlinge discussie.
Sterk is ook dat elk hoofdstuk twee niveaus biedt
voor het kennisdeel (leestekst met gespreksvragen en soms een doe-opdracht),
zodat je goed kunt aansluiten bij het niveau van je groep. Als er grote (leeftijd)verschillen
zijn binnen je groep, kun je de groep ook splitsen bij dit onderdeel. Go Basic is
voor iedereen goed te doen, Go Deeper is best pittig.
Het boekje is geschreven voor de kringleiders.
De sessies vergen best een gedegen voorbereiding voor de kringleiders, schat ik
in. Maar het materiaal biedt heldere instructies en handvatten, en heldere
basisteksten. Op de bijbehorende website zijn filmfragmenten, artikelen en werkbladen
te downloaden (en een keur aan aanvullend materiaal).
Kortom, een absolute aanrader voor elke
catecheet of jongerenwerker die serieus wil ingaan op vragen die jongeren
hebben over geloof en wetenschap.
N.a.v. René Fransen, Check it out! 6 grote vragen voor hart en hoofd voor jongerengroepen (Heerenveen: Royal Jongbloed, 2015), € 12,50.
De cursus Check it out! werd gemaakt in
samenwerking met ForumC, het forum voor geloof, wetenschap en samenleving.
René Fransen schreef eerder Gevormd uit
sterrenstof over schepping en evolutie, en stelde met Reinier Sonneveld Het
boek van de natuur samen, een bundel over de grootheid van God in de schepping.
Zie ook de blog van René.
No comments:
Post a Comment